El Rehabilitasyonu

EL REHABİLİTASYONU

El rehabilitasyonu, el, bilek ve parmaklardaki fonksiyon kaybını önlemek, mevcut fonksiyonu geri kazandırmak ve hastaların yaşam kalitesini artırmak amacıyla uygulanan bir tedavi sürecidir. El yaralanmaları, cerrahi müdahaleler, sinir hasarları, kas-iskelet sistemi hastalıkları ve doğuştan gelen anomaliler, el fonksiyonlarını etkileyebilir ve bu durum günlük yaşamı zorlaştırabilir. El rehabilitasyonu, hastaların bağımsızlıklarını yeniden kazanmalarını sağlamak için fiziksel terapi, iş terapisi, özel egzersizler, splintleme, ağrı yönetimi ve psikolojik destek gibi çeşitli yöntemleri içerir.

El Rehabilitasyonunun Kullanıldığı Durumlar

El rehabilitasyonu, farklı hastalık ve yaralanma türlerinde uygulanabilir. Bunlar arasında:
1.    Kırıklar ve Çıkıklar: El, bilek ve parmaklarda meydana gelen kemik kırıkları ve çıkıklar sonrası rehabilitasyon.
2.    Sinir Hasarları: Özellikle karpal tünel sendromu, ulnar sinir sıkışması gibi sinir hasarlarında.
3.    Tendon Yaralanmaları: Tendon kopmaları, incinmeleri veya sıkışmalarında rehabilitasyon.(tetik parmak, De Quervain tenosinoviti, Dupuytren Hastalığı)
4.    Amputasyonlar ve Protez Kullanımı: El kaybı yaşayan bireylerde, protezlerin adaptasyonu ve rehabilitasyonu.
5.    Osteoartrit ve Romatizmal Hastalıklar: El eklem hastalıkları ve romatizmal hastalıkların tedavisinde rehabilitasyon.
6.    Damar Hasarları ve Kan Akışı Sorunları: El damarlarıyla ilgili hastalıklar veya hasarların rehabilitasyonu.
7.    Cerebral Palsy ve Nörolojik Hastalıklar: El fonksiyonlarını etkileyen nörolojik durumlar sonrası rehabilitasyon.
8.    Yanıklar ve Cilt Yaralanmaları: Elde oluşan yanıklar veya cilt hasarlarının tedavisi.
Eli etkileyerek hastaların günlük yaşam aktivitelerini bağımsız olarak gerçekleştirmelerini zorlaştıran ve rehabilitasyona ihtiyaç duyulan pek çok durum vardır.

Bunlardan bazıları:
Tendon yaralanmaları (tendon tamiri cerrahisi, tendon transferleri, çekiç parmak)Sinir 

El Rehabilitasyonunun Amaçları

El rehabilitasyonunun başlıca amaçları şunlardır:
1.    Fonksiyonel Kazanım: Elin yeniden fonksiyonel hale getirilmesi. Bilek, parmaklar ve ellerin hareket kabiliyetinin artırılması.
2.    Ağrının Azaltılması: Yaralanma, cerrahi müdahale veya hastalık sonrası ağrıların kontrol altına alınması.
3.    Hareket Kısıtlılıklarının Giderilmesi: El ve bilek eklemlerindeki sertliklerin, hareket kısıtlılıklarının giderilmesi.
4.    Bağımsızlık Kazanımı: Hastaların günlük yaşam aktivitelerini (yemek yeme, giyinme, yazı yazma vb.) tekrar bağımsız bir şekilde yapabilmeleri.
5.    Psiko-sosyal Destek: El yaralanması veya hastalığı ile başa çıkma sürecinde, psikolojik destek ile hastaların moralinin artırılması.

El Rehabilitasyonunda Kullanılan Yöntemler

1. Fiziksel Terapi
Egzersiz Programları: El rehabilitasyonunun temel unsurlarından biridir. Elin kaslarını güçlendirmek, esnekliğini artırmak ve eklem hareketliliğini yeniden kazanmak için özel egzersizler yapılır.
Aktif ve pasif egzersizler: Ellerin kaslarını çalıştırmak ve eklem hareket açıklığını artırmak için kullanılır.
Germe egzersizleri: Elin esnekliğini artırmak için yapılır.
Kuvvet artırıcı egzersizler: El kaslarını güçlendirmek amacıyla yapılan egzersizlerdir.
Ağrı Yönetimi: El yaralanmalarında veya hastalıklarında ağrıyı yönetmek için sıcak-soğuk terapi, elektroterapi, TENS (Transkutanöz Elektriksel Sinir Stimülasyonu) ve masaj gibi yöntemler kullanılır.

2. İş Terapisi (Oklüzyon Terapisi)
Günlük Yaşam Aktivite Eğitimleri: Elin fonksiyonlarını artırmak için, hastaların günlük aktiviteleri daha kolay ve verimli bir şekilde yapabilmeleri adına eğitim verilir.
Adaptasyon Yöntemleri: Alet ve cihazların kullanımı ile hastanın el fonksiyonları iyileştirilmeye çalışılır. Bu, mutfak gereçleri, yazı araçları veya özel tasarlanmış cihazlar olabilir.
Fonksiyonel Egzersizler: İş terapistleri, hastaların ellerini daha etkin bir şekilde kullanabilmesi için fonksiyonel egzersizler uygular. Bu egzersizler, genellikle elin parmaklarını, bileği ve el kavramasını çalıştırır.

3. Splintleme
Splintler (ateller), el, parmak veya bilek yaralanmalarında, kırıklarda, sinir hasarlarında veya eklem problemlerinde kullanılan, hareketi sınırlayıcı veya düzeltici cihazlardır.
Fiksatif Splintler: Eklemi sabitlemek için kullanılır ve iyileşme sürecine yardımcı olur.
Fonsiyonel Splintler: Elin fonksiyonlarını artırmaya yönelik tasarlanmış, hastanın elini çalıştırmasına izin veren splintlerdir.
Eğitim ve Mobilizasyon Splintleri: Elin hareket kabiliyetini artırmaya yönelik olarak, eklemleri doğru pozisyonda tutan splintler kullanılır.

4. Ergoterapi ve Adapte Edici Cihazlar
Ergoterapi: El rehabilitasyonunda önemli bir yer tutar. Bu terapi, hastaların ellerini daha verimli kullanmalarını sağlamak için çeşitli adaptif teknikler öğretir.
Adaptif Aletler ve Aksesuarlar: Elin fonksiyonlarını iyileştirmek için hastalara özel olarak tasarlanmış aletler ve cihazlar kullanılır. Örneğin, özel kalem tutucular, yemek yapma araçları veya giyinme cihazları.

5. Sıcak-Soğuk Uygulamalar
Sıcak ve soğuk uygulamalar, şişlikleri azaltmak, ağrıyı yönetmek ve kan dolaşımını artırmak için yaygın olarak kullanılır. Sıcak su uygulamaları, kasları gevşetirken, soğuk uygulamalar iltihaplanmayı ve şişliği azaltmaya yardımcı olur.

6. Eğitim ve Bilgilendirme
Hasta Eğitimi: El yaralanmalarında, rehabilitasyon süreci boyunca hastaların doğru bilgileri alması önemlidir. Bu süreçte, hastalara iyileşme süreci, el sağlığına dair dikkat edilmesi gereken noktalar ve egzersizler hakkında bilgi verilir.
Duruş ve Tekniğin Düzeltilmesi: El ve bilek kullanımı ile ilgili kötü duruş alışkanlıkları ve teknikler, hastalarla yapılan eğitimle düzeltilir. Bu, yaralanma risklerini azaltmaya ve el fonksiyonlarını korumaya yardımcı olur.

7. Cerrahi Müdahale Sonrası Rehabilitasyon
Cerrahi müdahale sonrası iyileşme süreci: El yaralanmaları, kırıklar veya sinir hasarları sonrasında cerrahi müdahaleler gerekebilir. Bu tür durumlarda, cerrahi iyileşme sonrası fiziksel terapi ve iş terapisi ile el fonksiyonlarının yeniden kazanılması sağlanır.

Sonuç olarak; El rehabilitasyonu, el fonksiyonlarını geri kazandırmak için kullanılan kapsamlı bir tedavi sürecidir. Egzersizler, splintleme, ağrı yönetimi, iş terapisi ve eğitim gibi yöntemlerle, elin fonksiyonel kapasitesini artırmak ve hastaların yaşam kalitesini yükseltmek mümkündür. El yaralanmaları, hastalıkları ve cerrahi müdahaleler sonrası fizyoterapistler ve iş terapistleri tarafından uygulanan rehabilitasyon, iyileşme sürecinde kritik bir rol oynar.